Jiddu Krishnamuti: Bạn thấy, người giảng thuyết có kho lưu trữ của thông tin đã hiểu biết của họ. Họ đã tích lũy, đã đọc, đã nghe, đã thâu lượm; đã hình thành những quan điểm nào đó tùy theo tình trạng bị quy định từ văn hoá, giáo dục, chính trị, tôn giáo, truyền thống...của họ, những thành kiến, định kiến và sau đó họ sử dụng ngôn ngữ để truyền đạt. Tất cả chúng ta đều biết tiến trình thông thường này. Lúc này, liệu điều đó đang xảy ra ở đây? Đó là nghi vấn người hỏi muốn biết. Người hỏi nói, trong thực tế, ‘Nếu ông chỉ đang nhớ lại những trải nghiệm của ông, những trạng thái của ông, và đang truyền đạt ký ức đó, vậy thì điều gì ông nói là đúng thực hay bị quy định’ .
Điều này rất lý thú bởi vì nó là một phơi bày tiến trình của cái trí. Nếu bạn quan sát cái trí riêng của bạn, bạn sẽ thấy điều gì tôi đang nói. Cái trí là cặn bã của ký ức, của trải nghiệm, của cái đã hiểu biết, và từ cặn bã đó nó nói; có nền của quá khứ, và từ nền quá khứ đó, nó truyền đạt. Người hỏi muốn biết liệu người nói có nền quá khứ và vì thế chỉ đang lặp lại, hay liệu ông ta đang nói mà không có ký ức của trải nghiệm có sẵn từ trước hay là đang trải nghiệm từng giây phút đang là khi ông ta đang nói. Bạn thấy, bạn không đang quan sát cái trí riêng của bạn. Tìm hiểu tiến trình của suy nghĩ là một vấn đề tinh tế, nó giống như đang quan sát một sinh vật dưới một cái kính hiển vi. Nếu bạn không đang quan sát cái trí riêng của bạn, bạn không thấy, không hiểu được. Nếu tất cả chúng ta đều đang nhìn ngắm những cái trí riêng của chúng ta, vậy thì nó sẽ có ý nghĩa lạ thường.
Cái trí đang truyền đạt qua những từ ngữ qua trải nghiệm được nhớ lại, vậy thì chắc chắn trải nghiệm được nhớ lại như thế bị quy định; nó không phải là một vật đang sống động đang chuyển động, đang là. Bởi vì cái trí đang được nhớ lại, nó thuộc về nền của quá khứ. Tất cả hiểu biết của ký ức đều thuộc về quá khứ, đúng chứ? Cái đã biết được không bao giờ có thể thuộc về sự kiện thực ngay lúc này, nó luôn luôn đang lùi về quá khứ. Lúc này, người hỏi muốn biết liệu người nói chỉ đang rút ra từ cái kho ký ức đã biết được và truyền đạt nó. Nếu ông ta là như thế, vậy thì điều gì ông ta truyền đạt, tức bị quy định bởi vì tất cả hiểu biết đều thuộc về nền tảng của quá khứ. Hiểu biết(cái đã biết được) bị cố định; dù bạn thêm thắt nhiều hơn vào nó, nhưng nó là một vật chết.
Vì vậy thay vì chuyển tải quá khứ, liệu chúng ta có thể chuyển tải cái đang trực nghiệm, đang sống động không? Chắc chắn, có thể ở trong một trạng thái đang thấy(nghiệm trực tiếp) mà không có một phản ứng bị quy định vào mọi điều đang chứng nghiệm, sự thấy biết với cái tâm toàn nguyên trong sáng và có thể sử dụng những từ ngữ để chuyển tải không thuộc quá khứ, nhưng là sự kiện đang sống động, đang là, đang được truyền đạt đang trong chú tâm trực nhận, trực diện, trực tiếp, một kinh nghiệm trực tiếp. Lời được truyền đạt mà sự nhận biết cái trí nhanh nhẹn, sáng tỏ cực kỳ, nhậy bén cực kỳ với những gì đang xảy ra bên trong và xung quanh ta. Bởi vì cái trí không bị xao lãng chia chẻ manh mún, phân mảnh nó hoàn toàn tĩnh lặng chiếu sáng lạ thường như vậy đó.
Điều này rất lý thú bởi vì nó là một phơi bày tiến trình của cái trí. Nếu bạn quan sát cái trí riêng của bạn, bạn sẽ thấy điều gì tôi đang nói. Cái trí là cặn bã của ký ức, của trải nghiệm, của cái đã hiểu biết, và từ cặn bã đó nó nói; có nền của quá khứ, và từ nền quá khứ đó, nó truyền đạt. Người hỏi muốn biết liệu người nói có nền quá khứ và vì thế chỉ đang lặp lại, hay liệu ông ta đang nói mà không có ký ức của trải nghiệm có sẵn từ trước hay là đang trải nghiệm từng giây phút đang là khi ông ta đang nói. Bạn thấy, bạn không đang quan sát cái trí riêng của bạn. Tìm hiểu tiến trình của suy nghĩ là một vấn đề tinh tế, nó giống như đang quan sát một sinh vật dưới một cái kính hiển vi. Nếu bạn không đang quan sát cái trí riêng của bạn, bạn không thấy, không hiểu được. Nếu tất cả chúng ta đều đang nhìn ngắm những cái trí riêng của chúng ta, vậy thì nó sẽ có ý nghĩa lạ thường.
Cái trí đang truyền đạt qua những từ ngữ qua trải nghiệm được nhớ lại, vậy thì chắc chắn trải nghiệm được nhớ lại như thế bị quy định; nó không phải là một vật đang sống động đang chuyển động, đang là. Bởi vì cái trí đang được nhớ lại, nó thuộc về nền của quá khứ. Tất cả hiểu biết của ký ức đều thuộc về quá khứ, đúng chứ? Cái đã biết được không bao giờ có thể thuộc về sự kiện thực ngay lúc này, nó luôn luôn đang lùi về quá khứ. Lúc này, người hỏi muốn biết liệu người nói chỉ đang rút ra từ cái kho ký ức đã biết được và truyền đạt nó. Nếu ông ta là như thế, vậy thì điều gì ông ta truyền đạt, tức bị quy định bởi vì tất cả hiểu biết đều thuộc về nền tảng của quá khứ. Hiểu biết(cái đã biết được) bị cố định; dù bạn thêm thắt nhiều hơn vào nó, nhưng nó là một vật chết.
Vì vậy thay vì chuyển tải quá khứ, liệu chúng ta có thể chuyển tải cái đang trực nghiệm, đang sống động không? Chắc chắn, có thể ở trong một trạng thái đang thấy(nghiệm trực tiếp) mà không có một phản ứng bị quy định vào mọi điều đang chứng nghiệm, sự thấy biết với cái tâm toàn nguyên trong sáng và có thể sử dụng những từ ngữ để chuyển tải không thuộc quá khứ, nhưng là sự kiện đang sống động, đang là, đang được truyền đạt đang trong chú tâm trực nhận, trực diện, trực tiếp, một kinh nghiệm trực tiếp. Lời được truyền đạt mà sự nhận biết cái trí nhanh nhẹn, sáng tỏ cực kỳ, nhậy bén cực kỳ với những gì đang xảy ra bên trong và xung quanh ta. Bởi vì cái trí không bị xao lãng chia chẻ manh mún, phân mảnh nó hoàn toàn tĩnh lặng chiếu sáng lạ thường như vậy đó.
